Jakie zastosowanie kosmetyczne ma dziegieć? Działanie dziegciu

Dziegieć, inaczej smoła drzewna, to ciemna, prawie czarna, lepka i tłusta maź pozyskiwana z drewna i jego pochodnych. Chociaż słynie ze swoich właściwości leczniczych, stosuje się go także w pielęgnacji. Jakie właściwości ma dziegieć oraz jakie jest jego działanie i zastosowanie kosmetyczne? Zanim odpowiemy na pytanie, czy dziegieć jest bezpieczny, przeanalizujmy jego skład.

Dziegieć – właściwości

Dziegieć to produkt otrzymywany podczas suchej destylacji drewna, kory, torfu lub węgla, który od wieków ma zastosowanie w lecznictwie, pielęgnacji i budownictwie. Sucha destylacja polega na podgrzewaniu materiału bez dopływu powietrza w temperaturze od 400 do 1000 st. C. Wskutek suchej destylacji z kory lub drewna powstają gazy, takie jak dwutlenek i tlenek węgla, metan oraz etylen, a także pary, które w trakcie ochładzania ulegają skropleniu, między innymi metanol, kwas octowy, aceton i właśnie dziegieć.

Dziegieć ma postać gęstej, lepkiej i tłustej ciemnobrunatnej smoły o intensywnym, nieprzyjemnym zapachu, który przypomina spaleniznę. Ponieważ rodzajów dziegciu jest bardzo wiele, mają one różny skład i odmienną skuteczność.

Dziegieć – działanie i zastosowanie kosmetyczne

Dawniej dziegieć był bardzo szeroko wykorzystywany: nasycano nim odzież, aby zabezpieczyć ją przed robactwem, leczono nim racice, kopyta i kości u zwierząt oraz – razem ze smołą – używano go do uszczelniania beczek i innych drewnianych pojemników. Ponadto stosowano go jako smar do piast kół, środek impregnujący liny i skóry oraz uniwersalny klej i uszczelniacz.

Dziś dziegieć, zwłaszcza brzozowy, to składnik wielu kosmetyków naturalnych. Zwalcza między innymi infekcje dróg oddechowych, choroby pasożytnicze i grzybice. Niektórzy wierzą, że dziegieć neutralizuje skutki chemioterapii, poprawia pracę serca i przewodu pokarmowego oraz oczyszcza ze szkodliwych produktów przemiany materii. Ponadto leczy choroby skóry, w tym łuszczycę, ponieważ hamuje podział komórek, a tym samym ogranicza łuszczenie się naskórka.

W aptekach i sklepach zielarskich nie brakuje produktów, które zawierają różne rodzaje dziegciu. Są to mydła, szampony, żele pod prysznic, balsamy i kremy. Dziegieć brzozowy jest dostępny nawet w formie czystej, do rozcieńczania. Aby go zastosować, należy rozprowadzić go w niewielkiej ilości w oleju, na przykład z pestek winogron lub sezamowym, i dodawać do żelów pod prysznic, szamponów do włosów, balsamów, kremów i maści. Równie dobrze można wpuścić kilka kropel dziegciu do kąpieli stóp.

Ogólnie rzecz biorąc, dziegieć pomaga przy grzybicy skóry, łuszczycy, trądziku, atopowym zapaleniu skóry, łupieżu, wypadaniu włosów, redukcji zmarszczek oraz łagodzeniu ran, stanów zapalnych skóry i owrzodzeń.

Czy dziegieć jest bezpieczny? Skład dziegciu

Już dekadę temu potwierdzono silnie toksyczne, a niekiedy wręcz rakotwórcze właściwości kilku substancji wchodzących w skład dziegciu. Są to: benzopiren oraz pochodne fenantrenu, chryzenu, antracenu, dibenzoakrydyny, stilbenu, chinoliny i aminonaftalenu.

Niestety, występują one w wielu rodzajach dziegciu – w dziegciach zarówno roślinnych, jak i mineralnych. Oto dowód:

• dziegieć brzozowy zawiera fenol, gwajakol, toluen, krezol, pirokatechol, fenantren, seskwiterpeny, chryzen, betulina, benzen, ksylen, lotne kwasy organiczne i substancje żywiczne;
• dziegieć bukowy – gwajakol, fenol, pirokatechol, stilben, fenantren i węglowodory cykliczne;
• dziegieć jałowcowy – gwajakol, krezol, fenol, pirokatechol, benzen, stilben, fenantren, toluen, naftalen, ksylen, chryzen, reten, styren i kwas octowy;
• dziegieć sosnowy – krezol, fenol, pirokatechol, benzen, toluen, stilben, naftalen, ksylen, chryzen, reten, styren, kwas octowy, seskwiterpeny i diterpeny;
• dziegieć węglowy – fenol, benzen, toluen, chinolina, ksylen, etylobenzen, nitrobenzen, mezytylen, kumen, styren, indem, anilina, tiofen, dwusiarczek węgla, pirydyna, pirol, naftalen, toluidyna, krezol, kumaryn, indol, antracen, fenantren, karbazol, akrydyna, naften, chryzen, iren i fluoren.